Oorzaken en de behandeling van agorafobie 

Agorafobie. Een ingewikkelde naam. In de volksmond is het beter bekend als pleinvrees of straatvrees, maar klopt dat eigenlijk wel? Wil jij graag weten wat agorafobie is, hoe het ontstaat en hoe jij er weer vanaf komt? Lees dan gauw verder.  

Wat is agorafobie?  

Bij agorafobie heb je aanvallen van intense angst (paniekaanvallen). In tegenstelling tot een paniekstoornis, gaat het bij agorafobie om verwachte paniekaanvallen. Hoewel een paniekaanval bij een paniekstoornis onverwacht kan komen en in meerdere situaties, komt bij agorafobie een paniekaanval voor in bepaalde situaties. Je hebt bijvoorbeeld angst in open ruimtes. Dit is de reden dat agorafobie vaak pleinvrees genoemd wordt. Agorafobie is echter veel meer dan dat.  

De DSM-V (het handboek waarin de eisen voor het vaststellen van een stoornis in staan) omschrijft agorafobie als volgt:  

A. Extreme angst in twee of meer van de volgende situaties:  

1. Alleen buitenshuis zijn 
2. Reizen met openbaar vervoer (als vliegtuigen, bussen, metro’s, etc.) 
3. In open ruimtes (als grote parkeerplaatsen, markten, pleinen) 
4. In winkels, theaters of bioscopen 
5. In de rij staan of in een menigte zijn 

B. De persoon is angstig geworden om in deze situaties te zijn, omdat hij/zij denkt dat het moeilijk is om hieraan te ontsnappen, of dat er geen hulp aanwezig is wanneer zij een paniekaanval ervaren of flauwvallen.  

C. Deze situaties veroorzaken altijd hoge levels van angst. 

D. Om met deze situaties om te gaan, heeft de persoon een vriend nodig, of lijden ze aan hoge angst, of vermijden ze de situatie compleet. 

E. De meeste mensen met gelijke culturele achtergrond gelooft da de angst veel groter is dan de kans dat er echt iets gevaarlijks gebeurt in de situatie. 

F. De persoon zit al 6 maanden of langer met deze angsten en zorgen.

G. Deze angsten en het vermijdend gedrag levert de persoon belemmeringen op in hun functioneren, op werk en in relaties. 

Oorzaken 

Agorafobie ontstaat niet zomaar. Het begint eigenlijk bij het krijgen van een paniekaanval. Bij een paniekaanval heb je plotseling zoveel paniek dat het je hele lichaam beheerst. Wil je meer weten over paniekaanvallen, lees dat dan hier. Uit angst voor een volgende paniekaanval ga je de situatie waar de eerste paniekaanval was, uit de weg. Stel je hebt een paniekaanval gehad in de supermarkt, dan kan het zijn dat je die situatie vanaf dat moment uit de weg gaat. Misschien in eerste instantie alleen om tijdstippen dat het bijvoorbeeld druk is, maar omdat je iedere keer als je er bent toch bang blijft dat je weer opnieuw een aanval krijgt, besluit je om bijvoorbeeld alleen nog maar te bestellen. Dit zal steeds verder gaan. Omdat je de drukte in de supermarkt niet prettig vindt, kan het zijn dat je daardoor ook niet meer graag in een menigte bent. Zo kan het dus steeds verder gaan en jouw leven steeds meer gaan beheersen. Zoals ook te lezen is in het artikel over paniekstoornissen komt een paniekstoornis op zichzelf niet vaak voor. Vaak is het in combinatie met een andere angststoornis, waaronder dus agorafobie. Het grootste verschil is dat bij agorafobie enigszins kunt voorspellen wanneer je een paniekaanval krijgt. Bij een paniekstoornis komt de aanval meer onverwacht. Een paniekstoornis kan ook overgaan in agorafobie, omdat je de paniekaanvallen beter kunt plaatsen en beter kunt voorspellen.  

Behandeling 

De behandeling voor agorafobie komt overeen met de behandeling van een paniekstoornis. Het werkt het beste om de cognitieve gedragstherapie te combineren met exposure. Wil je daar meer over weten, dan kun je dat hier lezen.  

De behandeling werkt niet zomaar. Zelf moet je hier ook echt voor open staan en daarnaast zijn er drie overtuigingen die een behandeling in de weg staan.  

1. De fysieke gevoelens zijn echt. Bij een paniekaanval kun je het gevoel hebben dat je doodgaat. Dit is niet daadwerkelijk zo, want lichamelijk is er niets aan de hand, maar het voelt wel echt zo. Als jij niet kunt geloven dat er lichamelijk niets met jou aan de hand is, dan staat dat een behandeling in de weg.  
2. Ik ben gek geworden. Als jij ervan overtuigd bent dat je gek bent geworden, dan zal dat de behandeling eveneens in de weg staan. Je bent namelijk helemaal niet gek geworden, maar een paniekaanval kan jou wel het gevoel geven alsof je gek wordt.  
3. Je denkt dan andere jou negatief beoordelen. Je bent bang voor wat anderen van jou denken. Dit kan ook een behandeling in de weg staan. Bij een behandeling moet je namelijk uiteindelijk de angst onder ogen komen. Als jij je dan druk maakt over wat jouw omgeving van jou vindt, dan kan dit jouw eigen proces belemmeren. Je hebt dan namelijk minder ruimte in je hoofd om te denken aan de helpende gedachten.  

Bij iedereen komt een paniekstoornis, paniekaanval of agorafobie op een andere manier tot uiting. Denk jij last te hebben van agorafobie of een paniekstoornis, zoek dan hulp! Beide stoornissen gaan maar zelden vanzelf over. Heb jij agorafobie en heb jij nog een goede tip? Deel hem dan hieronder.